Międzywydziałowy projekt „Ściany Jana Suchowiaka. Interdyscyplinarne spojrzenie na murale reklamowe lat 60. i 70. w Krakowie”, realizowany pod patronatem JM Rektora ASP prof. Andrzeja Bednarczyka, łączy konserwatorów dzieł sztuki, artystów i historyków sztuki. Jan Suchowiak, któremu poświęcamy projekt, stworzył w Krakowie i w innych miastach regionu kilkanaście malowanych reklam ściennych, neonów, projektował opakowania, zajmował się liternictwem. Do dziś w Krakowie przetrwało jedynie jedno wielkoformatowe malowidło reklamowe jego autorstwa – pochodzące z lat 60. „Miraculum” na bocznej elewacji kamienicy przy ul. Worcella 10. Wkrótce i ono zniknie z krajobrazu miasta, bo na przylegającej do niego działce planowane są prace budowlane.

Celem projektu jest przypomnienie i upamiętnienie często bezimiennej sztuki użytkowej lat 60. i 70. ubiegłego wieku. Z dzisiejszej perspektywy Kraków, w porównaniu np. z Łodzią, wydaje się miastem pozbawionym dziedzictwa tego rodzaju. Tymczasem i tutaj istniały wspaniałe przykłady wielkoformatowego malarstwa użytkowego.

Pierwszym krokiem było przeprowadzienie badań konserwatorskich, zarówno w formie badań fizykochemicznych, jak i tych dotyczących wartości niematerialnych i kontekstowych związanych z dziełem sztuki oraz inwentaryzacja malowidła. Wstępne wyniki badań zostały opublikowane w numerze 92 „Wiadomości ASP” w artykule pt. Miraculum. Wielkoformatowe malowidło reklamowe autorstwa Jana Suchowiaka w kontekście ściennej grafiki użytkowej lat 60. i 70. w Krakowie (Irma Pawelska, Oskar Hanusek).

Badania prowadzono dalej, a temat przedstawiono szerzej w tekście Wielkoformatowe ścienne malowidła reklamowe Jana Suchowiaka. Proces powstawania oraz technika i technologia opisane w relacji artysty i rozpoznane na podstawie badań fizykochemicznych malowidła Miraculum z ulicy Worcella 10 w Krakowie.

Dalej projekt biegł dwutorowo. Chcąc zachować w przestrzeni miejskiej wspomnienie o tym artyście, w pierwszym odruchu planowaliśmy wykonać kopię malowidła z ul. Worcella w innej lokalizacji, szczególnie, że seria badań fizykochemicznych pozwoliła nam dowiedzieć się o pierwotnej palecie barwnej zastosowanej w tej kompozycji, a natura tego dzieła sztuki pozwalała na rozważenie takiego działania. O etycznych i teoretycznych uwarunkowaniach tego rodzaju działania w kontekście problematyki konserwacji sztuki współczesnej pisze Oskar Hanusek w tekście Możliwe drogi ochrony malowidła Miraculum.

Jednak ściana, którą dysponujemy – elewacja boczna budynku Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki przy ul. Lea, jest tak odmienna w proporcjach, że zmieszczenie na niej kompozycji z Worcella byłoby zadaniem karkołomnym. Dlatego Kamil Kuzko, malarz muralista i twórca street artu, zaproponował, by na naszą ścianę przenieść innego „Suchowiaka” – w rodzinnym archiwum Państwa Suchowiaków przetrwał zbiór ponad setki temperowych miniatur, namalowanych na kartonikach o wymiarach 10 x 10 cm, przedstawiających różne warianty wielkoformatowej grafiki zaprojektowanej w latach 70. do ekspozycji na betonowym ogrodzeniu otaczającym niegdyś Krakowskie Fabryki Monopolowe od strony al. Pokoju. Reklamę znów zleciła fabryka kosmetyków Miraculum. Jan Suchowiak połączył tam ilustracje przedstawiające konkretne produkty, znaki towarowe, liternictwo i abstrakcyjne formy geometryczne. Na ścianie budynku przy ul. Lea, która w proporcjach także zbliża się do kwadratu, mogłaby znaleźć się jedna z tych kompozycji. O swoim podejściu do tematu Kamil Kuzko pisze w tekście Dama w kapeluszu. Kompozycja sentymentalna.

Na chwilę obecną wszystko zależy od zgody miejskich urzędników. Kwestia rekonstrukcji wizerunku „pięknej pani z Miraculum” również jest otwarta i możliwa do realizacji przy znalezieniu odpowiedniej ściany i środków finansowych.

Udało się natomiast zrealizować drugi element projektu, wystawę Tusze, pudry i wody kwiatowe. Grafika reklamowa Jana Suchowiaka, wraz z towarzyszącym jej katalogiem. Początkowo planowano, by malowanie muralu upamiętniającego Suchowiaka i wystawa zbiegły się w czasie.

Na wystawie, którą można było oglądać w dniach 23.03 – 5.04.2023 w Galerii Pryzmat przy ul. Łobzowskiej 3 w Krakowie, pokazaliśmy zachowane w archiwum rodzinnym projekty wielkoformatowych reklam, poddane konserwacji w Pracowni Konserwacji Malowideł na Podłożu Papierowym WKiRDS, fotografie nieistniejących już realizacji artysty, a także rekonstrukcję fragmentu malowidła „Miraculum”, wykonaną przez Kamila Kuzko z Wydziału Malarstwa na podstawie badań fizykochemicznych próbek pobranych z oryginału, wywiadu konserwatorskiego przeprowadzonego przez Irmę Pawelską z Pracowni Dokumentacji Konserwatorskiej i Oskara Hanuska z Pracowni Konserwacji Sztuki Współczesnej, a także dronowej fotogrametrii.

Uczestnicy projektu