Projekty – „kartoniki”

Prezentujemy fragment zbioru projektów autorstwa Jana Suchowiaka, który przetrwał w archiwum rodzinnym artysty i którego konserwację opisała w niniejszej publikacji dr Agnieszka Marecka. Zbiór ten składa się z 236 kartoników, przy czym pięć z nich nie ma warstwy malarskiej ani rysunku. Dzięki inskrypcji na rewersach możliwe było ustalenie daty powstania przynajmniej niektórych z nich na rok 1970 oraz rozróżnienie sześciu zespołów, które tworzą spójne treściowo, choć niekompletne układy. Kolejność kartoników ustalono na podstawie numeracji zachowanej na rewersach niektórych z nich oraz dzięki dokumentacji fotograficznej sprzed konserwacji, na której widoczne są niektóre kartoniki połączone ze sobą przezroczystą taśmą.

Awers kartonika należącego do zespołu nr 3. Fot. Irma Pawelska, 2022
Rewers kartonika należącego do zespołu nr 3, z pieczęcią PSP i inskrypcją potwierdzającą autora oraz datowanie projektu. Fot. Irma Pawelska, 2022

Zespoły nr 1 i nr 2 zawierają odpowiednio 22 i 33 kartoniki. Projekty z zespołu nr 1 opatrzone są pieczęcią o treści: „Kolegium Rzeczoznawców Pracownie Sztuk Plastycznych oddział w Krakowie. Zatwierdzone przez Ministerstwo Kultury i Sztuki. Dnia: [data nieczytelna]”. Numeracja na rewersach została wykonana pieczątką z niebieskim tuszem. Kartoniki ze zbioru nr 2 nie mają ani pieczęci, ani numeracji. W obydwu zestawach znalazły się projekty zawierające logo z wizerunkiem krakowskiego lajkonika, logotyp firmy Miraculum oraz reklamy wody toaletowej o nazwie Prastara i lakierów do włosów. W liczniejszym ze zbiorów zachowały się dodatkowe ilustracje opakowań lakieru do włosów oraz kredek do ust.

Zespół nr 2

gwasz na tekturze, 10 × 10 cm, 33 szt.

Zespoły nr 3 i 4 zawierają odpowiednio 28 i 33 kartoniki. Na 19 kartonikach z pierwszego zbioru widnieje pieczęć tej samej treści co w zespole nr 1. Dodatkowo na rewersie pierwszego kartonika znalazł się napis: „PROJEKT WYKONAŁ ART. PLASTYK MGR SUCHOWIAK JAN. SKALA 1:20”, data: 2 II 70, a także numeracja całego zbioru: 1–76. Na opieczętowanych kartonikach zachowana jest także odręczna numeracja ołówkiem od 49 do 64. Zestaw kartoników numerowanych uzupełniono dziewięcioma kartonikami z logotypem Miraculum, bez numeracji, analogicznie jak w zbiorze nr 1.

Podobnie jak dwa wcześniejsze zespoły także i te zawierają logo z wizerunkiem lajkonika i logotyp firmy Miraculum oraz reklamy perfum Fluid i Sex, tuszy do rzęs, tuszy do powiek i pudrów. Czwarty, liczniejszy zespół zawiera dodatkowe kartoniki z reklamami wód kwiatowych oraz kartonik z profilem kobiety na niebieskim tle.

Najbardziej kompletny, choć nieopieczętowany jest zespół nr 5, składający się z 70 kartoników ponumerowanych ołówkiem na rewersach od 4 do 72. Przedstawia kosmetyki z krakowskiej fabryki Miraculum, logotyp firmy oraz szkice postaci sportretowanych w czasie aplikacji kosmetyków. Czynności ułożone są zgodnie z kolejnością rytuałów łazienkowych, rozpoczynają się od mycia włosów, kontynuują nakładaniem kremów, dezodorantu, robieniem makijażu, a kończą spryskiwaniem się perfumami.

Zespół nr 3

gwasz na tekturze, 10 × 10 cm, 28 szt.

Zespół nr 6 częściowo dubluje zespół nr 5, składa się z 45 kartoników. Jest nieponumerowany, nie ma w nim szkiców postaci i nie powtarzają się także dwie z serii ilustracji kosmetyków.

Zgodnie z treścią pieczęci można założyć, że projekty przygotowane zostały na potrzeby obrad komisji rzeczoznawców, których pozytywna ocena była konieczna do zrealizowania malowidła w przestrzeni miasta. Prawdopodobnie Jan Suchowiak prezentował tu projekt malowidła przeznaczonego na ogrodzenie. Pojedynczy kartonik miał odpowiadać jednemu segmentowi betonowego płotu. Artysta przedstawił komisji kartoniki połączone ze sobą w harmonijkę, którą można było ustawić w pionie, ilustrując zamierzony efekt końcowy. W pamięci rodziny artysty zachowała się realizacja płotu reklamowego przy Krakowskich Zakładach Monopolowych, od strony alei Pokoju. Niestety, nie przetrwała dokumentacja fotograficzna tego malowidła, o jego wyglądzie można przypuszczać na podstawie opieczętowanych przez Pracownie Sztuk Plastycznych projektów.

Wszystkie kartoniki zostały zinwentaryzowane i zdigitalizowane przez Pracownię Dokumentacji Konserwatorskiej WKiRDS ASP w Krakowie, a pliki przechowywane są w Archiwum Wydziału.

We współpracy z MUFO Muzeum Fotografii w Krakowie w 2020 r. zdigitalizowane zostały także negatywy pochodzące z archiwum rodziny artysty, na których widnieją realizacje murali: dla CPN-u na ulicy Starowiślnej w Krakowie, dla Miraculum na ulicy Worcella i dla Peweksu w Rzeszowie. Również i te zdjęcia prezentujemy w katalogu.